Jak poprawnie wybrać czasownik ausiliare w języku włoskim

Wybór Essere lub Avere do tworzenia czasów złożonych w języku włoskim

W języku włoskim wybór czasownika pomocniczego (ausiliare) do tworzenia czasów złożonych może być trudnym zadaniem dla początkujących. Istnieje jednak kilka ogólnych zasad, które pomogą lepiej poruszać się w tym temacie i zmniejszyć liczbę błędów.

Podstawowe czasowniki pomocnicze

W języku włoskim używa się dwóch czasowników pomocniczych do tworzenia czasów złożonych: essere („być”) oraz avere („mieć”). Są one używane w połączeniu z imiesłowem przeszłym (participio passato) czasownika głównego do tworzenia form złożonych, takich jak passato prossimo, trapassato prossimo itp.

Ogólne zasady wyboru czasownika pomocniczego

Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie:

Do czasowników przechodnich, które mają dopełnienie bliższe (odpowiadające na pytanie „co?” lub „kogo?”), zazwyczaj używa się czasownika pomocniczego avere.

Na przykład:

• Ho mangiato la pizza. (Zjadłem pizzę.)
• Hai visto il film? (Widziałeś film?)

Do czasowników nieprzechodnich, które nie mają dopełnienia bliższego, najczęściej używa się essere.

Na przykład:

• Sono arrivato in tempo. (Przyjechałem na czas.)
• Siamo partiti alle nove. (Wyjechaliśmy o dziewiątej.)

Czasowniki ruchu i zmiany stanu:

Czasownik pomocniczy essere jest także używany z czasownikami nieprzechodnimi, które oznaczają ruch (przyjść, odejść, wstać, spaść itp.) lub zmianę stanu (urodzić się, umrzeć, stać się).

Przykłady:

• Sono andato a casa. (Poszedłem do domu.)
• È nato ieri. (Urodził się wczoraj.)
• Siamo diventati amici. (Zostaliśmy przyjaciółmi.)

Czasowniki zwrotne:

Wszystkie czasowniki zwrotne używają czasownika pomocniczego essere. Te czasowniki kończą się na „-si” w bezokoliczniku i wskazują na czynność skierowaną na siebie.

Na przykład:

• Mi sono svegliato presto. (Obudziłem się wcześnie.)
• Si è lavata le mani. (Umyła ręce.)

Czasowniki bezosobowe:

Niektóre czasowniki bezosobowe, na przykład te, które opisują warunki pogodowe (piovere – „padać (o deszczu)”, nevicare – „padać (o śniegu)”), mogą używać zarówno avere, jak i essere, w zależności od kontekstu i regionu.

Na przykład:

• Ha piovuto tutta la notte. (Padał deszcz całą noc.)
• È nevicato molto. (Padał mocny śnieg.)

Wyjątki i szczególności

Język włoski ma szereg wyjątków, kiedy wybór czasownika pomocniczego nie podlega ogólnym zasadom. Niektóre czasowniki nieprzechodnie używają avere ze względu na tradycję lub znaczenie, które wyraża stan, a nie działanie.

Przykładem może być czasownik camminare („chodzić pieszo”), który używa avere:

• Ho camminato per due ore. (Chodziłem pieszo przez dwie godziny.)

Podsumowanie

Aby poprawnie wybrać czasownik pomocniczy w języku włoskim, ważne jest uwzględnienie charakterystyki czasownika (przechodni lub nieprzechodni), jego znaczenia (ruch, stan, zwrotność) oraz ewentualnych wyjątków. Praktyka i zapamiętywanie szczególności pomogą lepiej poruszać się w tym temacie.